Ο φαρμακοποιός έρχεται συχνά αντιμέτωπος με ερωτήσεις που του κάνουν οι πελάτες του, οι οποίες μπορεί να αφορούν τη χρήση των φαρμάκων ή την εφαρμογή θεραπευτικών σχημάτων ή ακόμη και τη φύση συγκεκριμένων παθήσεων.
Με σκοπό να βοηθήσει τους συναδέλφους στην καθημερινή τους πρακτική, ο «Φαρμακευτικός Κόσμος» εγκαινιάζει αυτή τη στήλη που προσπαθεί να δώσει επιστημονικά ακριβείς απαντήσεις σε ερωτήματα που ανακύπτουν κατά την επαφή με το κοινό.
Ποιες είναι οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες της αμιοδαρόνης;
Η χορήγηση αμιοδαρόνης (Angoron) μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες στους πνεύμονες, στο ήπαρ και στο θυρεοειδή. Κύρια ανεπιθύμητη ενέργεια θεωρείται η πνευμονίτιδα, που μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική ίνωση. Επίσης, επειδή η αμιοδαρόνη περιέχει ιώδιο, προκαλεί υπο- ή υπερθυρεοειδισμό. Για το λόγο αυτό, σε ασθενή που λαμβάνει αμιοδαρόνη συνιστάται περιοδικά καρδιολογικός έλεγχος, ακτινογραφία θώρακα (ανά εξάμηνο), προσδιορισμός T3, FT4, TSH, AST, ALT και ηλεκτρολυτών του ορού.
Τι είναι η λιναγλιπτίνη;
Η λιναγλιπτίνη είναι μια δραστική ουσία που αναμένεται να κυκλοφορήσει και στη χώρα μας μετά και την έγκρισή της από τον ΕΜΑ. Ανήκει στην ομάδα των «από του στόματος αντιδιαβητικών», που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των υψηλών επιπέδων του σακχάρου στο αίμα. Η λιναγλιπτίνη χορηγείται στον «διαβήτη τύπου 2» στους ενήλικες, μόνη ή μαζί με άλλα από του στόματος αντιδιαβητικά φάρμακα (μετφορμίνη ή σουλφονυλουρίες). Δεν πρέπει να δίνεται ως θεραπεία σε περιπτώσεις διαβήτη τύπου 1 ή σε διαβητική κετοξέωση.
Ποιες είναι οι κυριότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των αντιβιοτικών;
Νευροτοξικότητα (πενικιλίνες, αμινογλυκοσίδες, κινολόνες, ισονιαζίδη, πολυμυξίνες, αιθαμβουτόλη)
Ωτοτοξικότητα (αμινογλυκοσίδες, βανκομυκίνη)
Πνευμονοτοξικότητα (νιτροφουραντοΐνη)
Ηπατοτοξικότητα (ερυθρομυκίνη, τετρακυκλίνες, σουλφοναμίδες, φουσιδικό οξύ, νιτροφουραντοΐνη, ισονιαζίδη, ριφαμπικίνη, κετοκοναζόλη, ιτρακοναζόλη, φλουκοναζόλη)
Νεφροτοξικότητα (αμινογλυκοσίδες, πενικιλλίνες, βανκομυκίνη, πολυμυξίνες, αμφοτερικίνη Β)
Αιματοτοξικότητα (σουλφοναμίδες, χλωραμφαινικόλη, λινεζολίδη)
Γαστρεντερικές διαταραχές (αμπικιλλίνη, μακρολίδες, τετρακυκλίνες, αμινογλυκοσίδες, σουλφοναμίδες, λινκοσαμίδες, κινολόνες, χλωραμφαινικόλη, πολυμυξίνες, φουσιδικό οξύ, νιτροφουραντοΐνη)
Ποιες είναι οι παρενέργειες της νετιλμικίνης;
Η νετιλμικίνη ανήκει στις αμινογλυκοσίδες και είναι μικροβιοκτόνο αντιβιοτικό. Μπορεί να προκαλέσει σοβαρή αλλεργική αντίδραση (εξάνθημα, δύσπνοια ή άλλη αναπνευστική δυσκολία), αστάθεια ή ζάλη, εμβοές, αίσθημα κλεισμένων αυτιών ή απώλεια ακοής, μούδιασμα, μυϊκό σπασμό ή συσπάσεις. Επίσης, μπορεί να παρατηρηθεί αίσθημα κόπωσης, διαταραχές όρασης, ταχυκαρδία, ρίγη, μειωμένη νεφρική λειτουργία, αλλά και μεταβολή ορισμένων τιμών, όπως του σακχάρου, αύξηση SGOT & SGPT, λευκά αιμοσφαίρια. Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης αυτών των ανεπιθύμητων ενεργειών.
Γενικότερα, σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια και σε ηλικιωμένους πρέπει να γίνεται έλεγχος νεφρικής λειτουργίας και ακοόγραμμα πριν τη θεραπεία με αμινογλυκοσίδες, καθώς ως σοβαρότερες παρενέργειες έχει τη νεφροτοξικότητα και την ωτοτοξικότητα. Επίσης, μπορεί να προκαλέσει διαταραχή στη νευρομυϊκή σύναψη, επομένως αντενδείκνυται σε ασθενείς με μυασθένεια. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγεται η παράλληλη χορήγησή της με άλλα ωτοτοξικά φάρμακα, όπως η φουροσεμίδη και το αιθακρυνικό οξύ.
Ποια είναι η θεραπεία σε παραρρινικές λοιμώξεις;
Ανάλογα το είδος της λοίμωξης, προτείνεται και η θεραπεία. Έτσι, σε οξεία παραρρινική κολπίτιδα (ιγμορίτιδα, ηθμοειδίτιδα, μετωπιαία κολπίτιδα) συνήθως ως θεραπεία πρώτης εκλογής προτείνεται αμοξυκιλλίνη / κλαβουλανικό οξύ ή κεφουροξίμη αξετίλ ή κεφακλόρη ή λορακαρμπέφη ή κεφπροζίλη. Σε χρόνια παραρρινική κολπίτιδα πάλι, θεραπεία πρώτης εκλογής είναι αμοξυκιλλίνη / κλαβουλανικό οξύ. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε ασθενείς με ανοσοκαταστολή ή σε όσους πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ή κετοξέωση για το ενδεχόμενο οξείας ιγμορίτιδας με μύκητες ή και ασπέργιλλο.
Τι είναι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη;
Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη Hb1Ac μετριέται σε ποσοστά επί τοις εκατό στο αίμα και αποτελεί δείκτη του πόσο καλά είναι ρυθμισμένο το σάκχαρο τους 3 τελευταίους μήνες. Η σύσταση προς τους διαβητικούς είναι να διατηρούν την Hb1Ac κάτω από 7%.
Υπάρχουν ρευματικές παθήσεις στα παιδιά; Πόσο σοβαρές είναι;
Όπως οι ενήλικες έτσι και τα παιδιά μπορούν να εκδηλώσουν πολλές και ποικίλες ρευματοπάθειες, με επικρατέστερη μορφή αυτή της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Η σοβαρότητα των παθήσεων αυτών και ειδικότερα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας στα παιδιά οφείλεται στο ότι, επειδή προσβάλλονται οι αρθρώσεις και τα οστά κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του σκελετού, προκαλούνται παροδικές ή μόνιμες παραμορφώσεις στα άνω και κάτω άκρα. Στο μεγαλύτερο ποσοστό πάντως οι παραμορφώσεις αυτές είτε θεραπεύονται από μόνες τους είτε υποχωρούν με την κατάλληλη θεραπεία.
Τι είναι ο μεγάλος βλαισός δάκτυλος;
Ο μεγάλος βλαισός δάκτυλος (Hallux valgus) είναι μια σύνθετη παραμόρφωση της πρώτης ακτίνας του πρόσθιου άκρου ποδιού, η οποία συχνά συνοδεύεται και από την παραμόρφωση των άλλων δακτύλων. Παρόλο που υπάρχει μια σαφής κληρονομική προδιάθεση, η πάθηση θεωρείται επίκτητη και όχι συγγενής και πολλές φορές είναι επώδυνη και συνοδεύεται από δυσχέρεια στη βάδιση. Παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί για την ανάπτυξη της είναι: α) η κληρονομικότητα β) τα στενά ψηλοτάκουνα παπούτσια γ) η πλατυποδία δ) η ρευματοειδής αρθρίτιδα ε) ανατομικές παραλλαγές ή άλλες νευρογενείς διαταραχές.
Πού μπορεί να οφείλεται ο εμετός ενός μωρού και πώς αντιμετωπίζεται;
Ο εμετός του μωρού συνήθως οφείλεται σε λοιμώξεις. Μερικές φορές η υπερβολική χορήγηση γάλακτος και πίεση για φαγητό, ενώ το μωρό δεν θέλει, μπορεί να προκαλέσει εμετό.
Στην περίπτωση που ένα παιδί κάνει εμετούς, σταματάμε για λίγες ώρες τη σίτιση και δεν χορηγούμε ούτε νερό. Μετά από 2 περίπου ώρες πλήρους νηστείας χορηγούμε σταδιακά κουταλάκι-κουταλάκι τα υγρά. Αρχικά δίνουμε ένα κουταλάκι κάθε 10 λεπτά για να δούμε αν το κρατά. Αν το κρατά αυξάνουμε την ποσότητα. Σε περίπτωση που το μωρό λαμβάνει και στερεές ουσίες, τις χορηγούμε 4-6 ώρες μετά το σταμάτημα των εμετών. Στους εμετούς δεν χορηγούμε κανένα φάρμακο από το στόμα, ούτε αντιπυρετικά, διότι θα χειροτερέψουμε την κατάσταση. Αντιεμετικά φάρμακα δε χορηγούμε στα παιδιά. Αν έχουν πυρετό, χορηγούμε παιδικό υπόθετο για να ρίξουμε τον πυρετό. Στην περίπτωση που οι εμετοί συνεχίζονται, το μωρό γίνεται νωθρό και αφυδατώνεται, με αποτέλεσμα να χρειαστεί η χορήγηση ορού ενδοφλεβίως. Η συμβουλή του παιδιάτρου στην περίπτωση αυτή κρίνεται απαραίτητη.
Τι είναι το ερυσίπελας;
Το ερυσίπελας είναι μια οξεία εμπύρετη φλεγμονή του δέρματος με σημαντική λεμφαγγειακή προσβολή, που οφείλεται κυρίως σε στρεπτόκκοκους. Πλήττει τα πόδια αλλά και το πρόσωπο και προκαλείται συνήθως σε παχύσαρκα άτομα. Οι μικροοργανισμοί μπορούν να εισέλθουν στο δέρμα μετά από λύσεις της συνέχειάς του, όπως σε μικροτραυματισμούς, εξελκώσεις, δερματομυκητιάσεις και ονυχομυκητιάσεις. Το σημείο εισόδου δεν είναι πάντα εμφανές.
Πρόδρομα συμπτώματα είναι κακουχία, πυρετός, ναυτία και έμετος και συμβαίνουν 4-48 ώρες πριν την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων του ερυσιπέλατος. Εμφανίζεται, συνήθως, στις κνήμες, το πρόσωπο, τα αυτιά και τους γλουτούς. Ξεκινά με εξάνθημα που συνοδεύεται από κνησμό, αίσθημα καύσου ή άλγος. Οι λεμφαδένες στην περίπτωση αυτή εμφανίζονται διογκωμένοι. Άτομα επιρρεπή σε τέτοιες φλεγμονές είναι αυτά με διαταραχές της λεμφικής ή φλεβικής κυκλοφορίας, σακχαρώδη διαβήτη, ανοσοκαταστολή, νεφρική ανεπάρκεια και οι αλκοολικοί.
Η αντιμετώπιση βασίζεται σε χορήγηση πενικιλίνης ή άλλου φαρμάκου κατάλληλου για στρεπτόκοκκο και αντιμικροβιακές αλοιφές. Προσοχή απαιτείται στα άτομα με διαταραχή της τοπικής κυκλοφορίας για την αποφυγή υποτροπής.
Ποιες είναι οι πηγές βιταμίνης Α;
Υπάρχουν δύο πηγές βιταμίνης Α:
» η ζωικής προέλευσης (καθαρή βιταμίνη Α): συκώτι, κρόκος αυγού, ζωικό βούτυρο, πλήρες γάλα, μικρά ψάρια,
» η φυτικής προέλευσης (προβιταμίνη Α): καρότο, μάνγκο, παπάγια, μπρόκολο, σπανάκι, γλυκοπατάτα.
Το γάλα του θηλασμού είναι επίσης πολύ πλούσιο σε βιταμίνη Α, και ιδιαίτερα το πρωτόγαλα. Στην περίπτωση αυτή η βιταμίνη είναι περισσότερο βιοδιαθέσιμη και απορροφάται πλήρως στο σώμα.
Μπορεί η βιταμίνη Α να χρησιμοποιηθεί για την επούλωση του δέρματος;
Η βιταμίνη Α έχει αντιϋπερκερατωσική και επιθηλιοπλαστική δράση, η οποία μπορεί πολύ αποτελεσματικά να συνδυαστεί και με την αντικνησμώδη, επιθηλιοπλαστική και επουλωτική δράση της πανθενόλης. Στην περίπτωση αυτή η βιταμίνη Α δρα ευνοϊκά στις υπερκερατωσικές και δυσπλαστικές εκδηλώσεις του δέρματος, επαναφέροντας το στη φυσιολογική του κατάσταση, ενώ η δεξπανθενόλη προάγει την επιθηλιοποίηση και έχει αντικνησμώδη δράση.
Η πανθενόλη είναι το αλκοολικό ανάλογο του παντοθενικού οξέος (βιταμίνη Β5). Έχει ενυδατική δράση και χρησιμοποιείται στην κοσμητική ως μαλακτικό και ενυδατικό συστατικό.
Οι άνδρες ή οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη ανάγκη σε πρωτεΐνες;
Η ανάγκη του σώματος σε πρωτεΐνες εξαρτάται από το γένος, το σωματικό βάρος, τη φυσική κατάσταση, αλλά και άλλους παράγοντες. Έχοντας όλους τους άλλους παράγοντες ίσους, οι άνδρες χρειάζονται περισσότερη πρωτεΐνη από τις γυναίκες. Έτσι, η επιτρεπόμενη ημερήσια δόση για έναν ενήλικα άνδρα είναι 56gr, για μια ενήλικη γυναίκα 46gr, ενώ για νεαρά αγόρια είναι 52gr και για παιδιά 10gr.
Τα αντικαταθλιπτικά αλλάζουν την προσωπικότητα του ατόμου και τον κάνουν απαθή;
Όταν χορηγούνται σωστά, τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα δεν επηρεάζουν την προσωπικότητα του ασθενή. Αντίθετα, τον βοηθούν ώστε να ξαναβρεί τον εαυτό του και να επιστρέψει στους λειτουργικούς ρυθμούς του (αν κάποιο άτομο δεν πάσχει από κατάθλιψη, λαμβάνοντας αντικαταθλιπτικά δεν βελτιώνει τη διάθεσή του). Σπάνια, κάποια άτομα βιώνουν απάθεια ή ατονούν τα αισθήματά τους στη διάρκεια λήψης αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων. Όταν συμβαίνει αυτό, η αλλαγή σε ένα καινούργιο φάρμακο μπορεί να βοηθήσει.
Ποιες είναι οι συνήθεις ανεπιθύμητες ενέργειες των σκευασμάτων χοληστερίνης;
Οι συνήθεις ανεπιθύμητες ενέργειες των στατινών είναι: στομαχόπονος, στομαχική αναστάτωση, αέρια, κράμπες, φούσκωμα, ναυτία, διάρροια, δυσκοιλιότητα, πονοκέφαλος, ήπιος μυϊκός πόνος.
Πιο σοβαρά συμπτώματα σπάνια εμφανίζονται, αλλά πρέπει να αναφερθεί στο γιατρό όσο πιο γρήγορα γίνεται η περίπτωση εμφάνισης σκουρόχρωμων ούρων που συνοδεύεται από αδικαιολόγητη κόπωση, μυϊκό πόνο, πόνο στο υπογάστριο ή αδυναμία με πυρετό και συμπτώματα όμοια της γρίπης.
Περισσότερο σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν: πρόβλημα στο ήπαρ, πρόβλημα στους μύες.
Οι φιμπράτες εμφανίζουν, όπως και οι στατίνες: στομαχική αναστάτωση, δυσπεψία, ναυτία, διάρροια, πιθανότητα δημιουργίας χολόλιθων.
Περισσότερο σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι: μυϊκά προβλήματα, αναιμία, χαμηλά λευκά αιμοσφαίρια.
Η νιασίνη εμφανίζει ως συνήθη συμπτώματα: ερύθημα προσώπου και λαιμού, κνησμό, στομαχική αναστάτωση, δυσπεψία, ναυτία, αέρια, έμετο, διάρροια, πεπτικά έλκη.
Περισσότερο σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι: αύξηση σακχάρου στο αίμα, προβλήματα ήπατος, ουρική αρθρίτιδα.
Ποια τρόφιμα καταστέλλουν τις λειτουργίες του θυρεοειδή;
Μερικές διαιτητικές συστάσεις μπορούν να συμβάλουν θετικά στις λειτουργίες του θυρεοειδή αδένα σε άτομα με υποθυρεοειδισμό. Έτσι τα βερίκοκα, η λεκιθίνη των αυγών, ο μαϊντανός, τα δαμάσκηνα, οι πατάτες, τα ψάρια, το κοτόπουλο, το γάλα και το τυρί ανήκουν στα τρόφιμα που ενισχύουν τις λειτουργίες του αδένα. Αντίθετα, αρνητική επίδραση ασκεί το λάχανο, η μουστάρδα, τα ραδίκια, το σπανάκι και τα αχλάδια. Επίσης το φθόριο και το χλώριο οδηγούν σε υπολειτουργία του αδένα.
Πώς μπορούμε να λαμβάνουμε επαρκή ποσότητα ασβεστίου και βιταμίνης D στην καθημερινή μας διατροφή;
Πολλά τρόφιμα περιέχουν υψηλές ποσότητες ασβεστίου. Είναι όμως σημαντικό να λαμβάνεται μαζί και επαρκής ποσότητα βιταμίνης D, ώστε να βοηθήσει το σώμα στην απορρόφησή του. Το ασβέστιο γενικά βρίσκεται στο γάλα, το τυρί και το γιαούρτι. Επίσης λαχανικά όπως το μπρόκολο και τα κινέζικα λάχανα περιέχουν ασβέστιο, αλλά και τα κόκαλα από τις σαρδέλες και το σολομό.
Βιταμίνη D υπάρχει στο σολομό, τον τόνο και σε άλλες ποικιλίες ψαριών.
Μικρότερες ποσότητες βρίσκονται στο τυρί, το αυγό και το βοδινό συκώτι.
Μια καλή πηγή ασβεστίου είναι οι εμπλουτισμένες τροφές, όπως το γάλα χωρίς λιπαρά ενισχυμένο με βιταμίνη D, τέσσερα φλυτζάνια από το οποίο την ημέρα αποδίδουν περίπου 1200mg ασβεστίου.
Τα άτομα που δεν προσλαμβάνουν με την τροφή τους επαρκή ποσότητα ασβεστίου πρέπει να χρησιμοποιούν συμπληρώματα ασβεστίου με βιταμίνη D.
Τι είναι τα ωμέγα-3;
Τα ωμέγα-3 είναι σημαντικά λιπαρά οξέα τα οποία έχει ανάγκη ο ανθρώπινος οργανισμός για να λειτουργεί σωστά. Μία από τις σημαντικότερες δράσεις τους είναι η αντιφλεγμονώδης. Η παρουσία τους συμβάλλει στην πρόληψη και ρύθμιση πολλών ασθενειών, όπως η στεφανιαία νόσος, οι καρδιακές αρρυθμίες, τα εγκεφαλικά επεισόδια, τα ανοϊκά σύνδρομα, οι αρθρίτιδες, ο καρκίνος του μαστού, η εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος κ.ά. Όσο μεγαλύτερη η συγκέντρωση των ω-3 λιπαρών οξέων στο αίμα, τόσο μικρότερη η πιθανότητα θανάτου από καρδιακή προσβολή αλλά και ορθότερος ο έλεγχος των φλεγμονών στο σώμα. Αναλυτικότερα, η επάρκειά τους στον οργανισμό βοηθά α) στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιακών αρρυθμιών, β) στη μείωση των τριγλυκεριδίων, γ) αυξάνει την HDL χοληστερόλη, δ) μειώνει τη συστολική αρτηριακή πίεση και την πιθανότητα σχηματισμού θρόμβων, ε) ασκεί αντιφλεγμονώδη δράση —χρήσιμη στη ρευματοειδή αρθρίτιδα— και καθυστερεί το ρυθμό αύξησης της αθηρωματικής πλάκας.
Μπορεί η διατροφή να διαχειριστεί το στρες;
Έχει αποδειχθεί ότι η μεγάλη πίεση δεν επηρεάζει μόνο τη διάθεση αλλά και την υγεία του ανθρώπου, αφού αυτός γίνεται ευάλωτος σε κάθε ασθένεια, από το απλό κρυολόγημα έως την υπέρταση αλλά και την καρδιακή νόσο. Μια στρατηγική για την αποφυγή όλων αυτών είναι η εφαρμογή διατροφής με τροφές που «πολεμούν» το στρες. Ενδεικτικά:
» όλοι οι υδατάνθρακες ωθούν τον εγκέφαλο σε έκλυση σεροτονίνης. Για ένα σταθερό εφοδιασμό αυτής της χημικής ουσίας «καλής διάθεσης» προτιμάται η κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων (άμυλο) οι οποίοι αφομοιώνονται αργά από τον οργανισμό.
» μελέτες προτείνουν τα πορτοκάλια ως πηγή βιταμίνης C, η οποία μειώνει τα επίπεδα των ορμονών του στρες αλλά και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
» τα λιπαρά ψάρια όπως ο τόνος και ο σολομός περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα, που με τη σειρά τους εμποδίζουν τις εξάρσεις των στρεσογόνων ορμονών.
» μελέτες έδειξαν ότι το μαύρο τσάι βοηθά στη γρήγορη αντιμετώπιση του άγχους, αφού μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης σε μια στρεσογόνο κατάσταση.
Επίσης υπάρχουν φυτικά συμπληρώματα που καταπολεμούν το στρες, όπως π.χ. το St. Johns wort (Hypericum perforatum) που έχει αντιμικροβιακές, αντιφλεγμονώδεις και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες και βοηθά θετικά στη βελτίωση του άγχους και της κατάθλιψης.
Όταν ο παιδίατρος αναφέρει ως δοσολογία για ένα φάρμακο «3 ή 4 φορές την ημέρα» εννοεί κάθε 8 ή 6 ώρες ή πρέπει να μοιραστούν οι δόσεις στις ώρες που το παιδί είναι ξύπνιο (δηλαδή στη διάρκεια της ημέρας);
Τα περισσότερα φάρμακα δεν απαιτούν απόλυτη εφαρμογή στο σχήμα της δοσολογίας των 6 ή 8 ωρών και συνήθως εννοείται η χρονική διάρκεια που το παιδί είναι ξύπνιο –δηλαδή, για ένα σκεύασμα που η δοσολογία του είναι κάθε 8 ώρες, συνήθως μπορεί να χορηγείται το πρωί, το μεσημέρι και το βράδυ. Εντούτοις μερικά φάρμακα (π.χ. για το άσθμα, την επιληψία, καρδιολογικά κ.ά.) πρέπει να χορηγούνται σε συγκεκριμένους χρόνους, ώστε να διατηρούνται τα επίπεδά τους στο αίμα σταθερά, ακόμη και αν αυτό υποχρεώνει το παιδί να ξυπνά το βράδυ για να του χορηγηθεί η δόση του. Πάντως, σε κάθε περίπτωση που οι γονείς δεν είναι σίγουροι για το χρόνο χορήγησης, πρέπει να απευθύνονται στον παιδίατρο ή το φαρμακοποιό τους.
Για ένα φάρμακο που πρέπει να φυλάσσεται στο ψυγείο, ποιος είναι ο επιτρεπτός μέγιστος χρόνος παραμονής του έξω από αυτό;
Ο χρόνος παραμονής ενός τέτοιου φαρμακευτικού σκευάσματος έξω από το ψυγείο —και συγκεκριμένα σε θερμοκρασία δωματίου— ποικίλει ανάλογα με τη δραστική ουσία του σκευάσματος. Για παράδειγμα, η αυξητική ορμόνη μπορεί να παραμείνει σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για 7 ημέρες, ενώ το εναιώρημα augmentin (αντιβιοτικό) μετά την ανασύστασή του δεν μπορεί να παραμείνει εκτός ψυγείου περισσότερο από 2 ώρες. Έτσι, αν ένα φάρμακο απαιτεί ψυγείο, καλό είναι να παραμένει σε αυτό.
Ο καθαριστής αέρα —air purifier— μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των παιδικών αλλεργιών;
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι συσκευές αυτές βοηθούν τα παιδιά με αλλεργίες και άσθμα. Η ιατρική κοινότητα όμως ακόμη αξιολογεί τη γενική αποτελεσματικότητα αυτών των συστημάτων καθαρισμού της ατμόσφαιρας. Αναφέρει επίσης ότι μία τέτοια συσκευή μπορεί να ωφελήσει ένα παιδί με αλλεργίες ή με άσθμα μόνο όταν το παιδί είναι αλλεργικό σε κάτι συγκεκριμένο, αυτό το κάτι υπάρχει στον αέρα του σπιτιού που κατοικεί το παιδί και η περιεκτικότητα της αλλεργιογόνου ουσίας στο σπίτι δεν είναι πολύ μεγάλη ώστε η συσκευή να αδυνατεί να είναι αποτελεσματική. Πάντως οι καθαριστές ατμόσφαιρας γενικότερα ελάχιστα βοηθούν, αφού τα αλλεργιογόνα σωματίδια είναι βαριά και δεν παραμένουν στον αέρα.
Τι είναι τα χλαμύδια και ποιες οι σοβαρές επιπτώσεις τους;
Τα χλαμύδια είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα που προκαλείται από τα βακτήρια chlamydia trachomatis και μεταδίδεται μέσω κολπικής, στοματικής και πρωκτικής συνουσίας με μολυσμένο άτομο. Η λοίμωξη είναι συχνά ασυμπτωματική, γιΆ αυτό αποκαλείται και «σιωπηλή επιδημία». Μία στις 10 γυναίκες ηλικίας μικρότερης των 25 ετών μπορεί να έχει χλαμύδια, ενώ είναι συχνότερη στις γυναίκες ηλικίας 16-19 ετών και στους άνδρες 20-24 ετών. Η σοβαρότερη επίπτωση του νοσήματος είναι η στειρότητα για τον άνδρα αλλά και τη γυναίκα. Επίσης, σε περίπτωση εγκυμοσύνης, η μέλλουσα μητέρα που έχει προσβληθεί μπορεί να μεταδώσει τη μόλυνση στο νεογέννητο την ώρα του τοκετού. Έτσι το νεογνό που φέρει τη λοίμωξη ίσως αναπτύξει πνευμονία ή πυώδη επιπεφυκίτιδα. Η διάγνωση γίνεται με ειδική εξέταση του εκκρίματος της ουρήθρας και η θεραπεία είναι απλή και γίνεται με χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών.
Λέγεται ότι η λήψη χαμηλής δόσης ασπιρίνης ημερησίως έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Είναι σκόπιμο κάποιος να παίρνει ασπιρίνη ακόμη και όταν δεν έχει παρουσιάσει ποτέ καρδιακό επεισόδιο;
Η λήψη μίας ασπιρίνης την ημέρα για την πρόληψη καρδιαγγειακής νόσου μπορεί να φαίνεται σαν καλή ιδέα, αλλά είναι σημαντικό να συνυπολογίσουμε και να σταθμίσουμε τα οφέλη με τις πιθανές παρενέργειες προτού αρχίσει αυτή η εφαρμογή. Η ασπιρίνη έχει αποδείξει ότι είναι πολύτιμο όπλο ενάντια στις καρδιακές παθήσεις σε άτομα πού ήδη πάσχουν από τέτοιου είδους προβλήματα. Αλλά στην περίπτωση μη ύπαρξης ιστορικού καρδιακής νόσου, η λήψη της ασπιρίνης μόνο για προληπτικούς λόγους δεν είναι εύκολη απόφαση, αφού μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να ωφελήσει μεν αλλά μπορεί να προκαλέσει και ανεπιθύμητες αντιδράσεις, όπως π.χ. αιμορραγία στο στομάχι ή στο έντερο ή, ακόμη χειρότερα, στον εγκέφαλο. Παρότι το ρίσκο αυτών των αντιδράσεων είναι χαμηλό (περίπου 1/200 ασθενείς παρουσιάζει αιμορραγία στομάχου και 1/800 εγκεφαλική αιμορραγία), το ίδιο συμβαίνει και με το πιθανό όφελος, που είναι μικρότερο από 1/100.
Σε περίπτωση δυσκολίας κατάποσης ενός δισκίου, μπορεί να θρυμματιστεί για διευκόλυνση του ασθενή;
Κάθε φάρμακο διαφέρει, γιΆ αυτό πρέπει να ελέγχονται οι πληροφορίες που το συνοδεύουν στο φύλλο οδηγιών. Υπάρχουν προειδοποιήσεις που αφορούν στον τεμαχισμό, στο θρυμματισμό ή στο άνοιγμα -αν πρόκειται για κάψουλες- των φαρμακευτικών μορφών. Μερικές τέτοιες μορφές, ειδικά τα δισκία, έχουν επικάλυψη που προφυλάσσει το φάρμακο από το να διασπαστεί στο όξινο περιβάλλον του στομάχου. Άλλα φάρμακα είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να αποδεσμεύουν τη δραστική τους ουσία σταδιακά στο πεπτικό σύστημα. Ο θρυμματισμός τέτοιων δισκίων μπορεί να είναι σοβαρός έως μοιραίος, αφού η δόση που έπρεπε να αποδεσμευτεί σταδιακά στον οργανισμό, στη διάρκεια ίσως μίας ημέρας, απελευθερώνεται όλη αμέσως και απορροφάται σε λίγες μόνο ώρες ή και λεπτά.
Η κατανάλωση γκρέιπφρουτ μαζί με φάρμακα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα;
Υπάρχουν μερικά συστατικά στο χυμό του γκρέιπφρουτ που μπορεί να αλληλεπιδράσουν με συγκεκριμένα φάρμακα. Αυτά τα συστατικά προκαλούν αύξηση της ποσότητας του φαρμάκου στον ανθρώπινο οργανισμό, με αποτέλεσμα την έκθεσή του σε ανεπιθύμητες αντιδράσεις, πολλές από τις οποίες είναι επικίνδυνες. Μερικά από τα φάρμακα (δραστικές ουσίες) που μπορεί να αλληλεπιδράσουν με το χυμό γκρέιπφρουτ είναι: amiodarone, diazepam, alprazolam, triazolam, budesonide, buspirone, caffeine, felodipine, amlodipine, diltiazem, verapamil, nifedipine, cabamazepine, carvedilol, clomipramine, cyclosporine, atorvastatin, lovastatin, simvastatin, itraconazole, losatan, methylprednisolone, quinidine, sertraline, tacrolimus. Επειδή η δράση του grapefruit διαρκεί 3 ημέρες, είναι προτιμότερο και ασφαλέστερο να αποφεύγεται η κατανάλωσή του στην περίπτωση χρήσης κάποιου από τα αναφερόμενα φαρμακευτικά σκευάσματα.
Σε περίπτωση αρτηριακής πίεσης ή και καρδιακής νόσου είναι ασφαλής η χρήση αντιβηχικών και αποσυμφορητικών σκευασμάτων;
Όταν υποφέρει κάποιος από τα συμπτώματα κρυολογήματος και γρίπης, το τελευταίο πράγμα που θέλει να ακούσει είναι ότι δεν μπορεί να πάρει φάρμακα για να ανακουφιστεί. Ωστόσο, μερικά μη συνταγογραφούμενα σκευάσματα έχουν μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας για ασθενείς με υπέρταση ή ιστορικό καρδιακής νόσου. Για τη σωστή χρήση αυτών των σκευασμάτων είναι αναγκαία η ανάγνωση του φύλλου οδηγιών τους, η γνώση της σύστασής τους και η σωστή λήψη τους. Σε γενικές γραμμές, πάντως, αυτοί οι ασθενείς πρέπει να αποφεύγουν τα αποσυμφορητικά (ψευδοεφεδρίνη, φαινυλεφρίνη), αφού αυτά προκαλούν συστολή των αιμοφόρων αγγείων και οδηγούν σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης και ταχυκαρδία. Μερικοί υπερτασικοί ασθενείς που ελέγχουν την πίεσή τους μπορούν για βραχύ χρονικό διάστημα να κάνουν χρήση των αποσυμφορητικών, όμως καλύτερα να ρωτήσουν πριν τον θεράποντα γιατρό ή το φαρμακοποιό τους.
Είναι η ψωρίαση μια υποτιμημένη νόσος;
Η ψωρίαση είναι μια υποτιμημένη νόσος, αφού μπορεί να προσβάλει και άλλα όργανα του οργανισμού εκτός από το δέρμα και να προκαλέσει παθήσεις όπως είναι η ψωριασική αρθρίτιδα, η καρδιαγγειακή νόσος και το μεταβολικό σύνδρομο. Η έγκαιρη και αποτελεσματική θεραπεία αυτής της δερματικής νόσου πιθανόν να αναστείλει την εξέλιξη της ψωριασικής νόσου και την προσβολή και άλλων συστημάτων.
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε την εκδήλωση μιας αλλεργίας;
Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε την αλλεργιογόνο αιτία που μας προκαλεί την αλλεργική εκδήλωση. Έτσι μπορούμε να την απομακρύνουμε ή να αποφύγουμε την έκθεσή μας σε αυτή. Το πλύσιμο των χεριών βοηθάει πολύ στην αποφυγή μεταφοράς ουσιών που μπορούν να προκαλέσουν αλλεργία στα μάτια, ενώ το τρίψιμο πρέπει να αποφεύγεται, αφού έτσι εκκρίνεται περισσότερη ισταμίνη, με αποτέλεσμα την επιδείνωση των συμπτωμάτων.
Ποιες είναι οι τροφές που βλάπτουν περισσότερο τα δόντια και ποιες τα ωφελούν;
Τροφές που βλάπτουν τα δόντια είναι οι καραμέλες, το μέλι, οι σταφίδες, η σοκολάτα, τα μπισκότα, αναψυκτικά τύπου κόλας, το άσπρο ψωμί, κρεμώδη τυριά, ζαχαρωμένα φρούτα, σοκολατούχο γάλα, βούτυρο, μπανάνες κ.ά. Αντίθετα, τα κίτρινα σκληρά τυριά, τα καρότα, το σέλινο, το αγγούρι, το μήλο, το ελαιόλαδο, το κρέας, οι ξηροί καρποί, το ψάρι και το άσπρο γάλα χωρίς ζάχαρη ωφελούν περισσότερο τα δόντια. Στο παιδί 200 γραμμάρια κίτρινο τυρί την ημέρα ισοδυναμούν με την καλύτερη ασπίδα προστασίας από την τερηδόνα και την ουλίτιδα και αυτό γιατί μία από τις ιδιότητες του κίτρινου τυριού είναι να εξουδετερώνει συγκεκριμένα οξέα που βλάπτουν τα δόντια και τα ούλα και να επαναφέρει το pH του στόματος.
Ποιοι είναι οι εκλυτικοί παράγοντες που προκαλούν έξαρση της ατοπικής δερματίτιδας;
Η ακριβής αιτία της ατοπικής δερματίτιδας είναι άγνωστη, αλλά πιθανότατα πρόκειται για ένα συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Πολλοί είναι οι εκλυτικοί παράγοντες που προκαλούν έξαρση της πάθησης. Μερικοί εξ αυτών είναι: α) κλιματολογικοί παράγοντες, καθώς κατά τη διάρκεια του χειμώνα εμφανίζεται επιδείνωση, ενώ το καλοκαίρι υπάρχει ύφεση
β) ψυχο-συναισθηματική επιβάρυνση γ) αλλεργιογόνα, π.χ. συγκεκριμένες τροφές, αλλά και αεροαλλεργιογόνα δ) δερματικές λοιμώξεις και ε) ερεθιστικές ουσίες, όπως συνθετικά ρούχα, κολόνιες ή άλλα καλλυντικά.
Είναι η ροδόχρους πιτυρίαση μεταδοτική;
Η ροδόχρους πιτυρίαση είναι νόσημα που εμφανίζεται κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα. Οφείλεται σε ιό αλλά δεν είναι μεταδοτικό. Έτσι, άτομα που έχουν νοσήσει μία φορά από τη νόσο δεν την εμφανίζουν ξανά στο μέλλον, αφού, αναπτύσσοντας αντισώματα, αποκτούν μόνιμη ανοσία σε αυτή.
Ποιοι είναι οι πρακτικοί φυσικοί τρόποι ανακούφισης από τα προβλήματα της ιγμορίτιδας;
» Εισπνοή υγρού αέρα: η χρήση υγραντήρα συμβάλλει στην ανακούφιση από τα συμπτώματα, αφού ο ξηρός αέρας ερεθίζει το ιγμόρειο.
» Επιδίωξη περιβάλλοντος χώρου απαλλαγμένου από ερεθιστικούς παράγοντες: τα διάφορα καθαριστικά προϊόντα, τα σπρέι, οι βαφές, τα αρώματα αλλά και ο καπνός του τσιγάρου είναι ισχυροί ερεθιστικοί παράγοντες.
» Κατανάλωση αρκετής ποσότητας νερού: η κατανάλωση αρκετής ποσότητας νερού ή χυμού βοηθά στη ρευστοποίηση της βλέννας και στην απόχρεμψη. Αναψυκτικά που περιέχουν καφεΐνη ή αλκοόλ επιδεινώνουν το οίδημα του ιγμορείου.
» Ρινικές πλύσεις: συχνές πλύσεις που γίνονται με χλιαρό αλατούχο νερό.
» Αποφυγή εισπνοής αλλεργιογόνων ουσιών, π.χ. τρίχες ζώων, σκόνη, γύρη.
» Χρήση ήπιων αποσυμφορητικών σκευασμάτων: η εφαρμογή τέτοιων σκευασμάτων σε μορφή σπρέι ή δισκίων μπορεί να μειώσει το οίδημα στις ρινικές διόδους. Η χρήση όμως αποσυμφορητικών για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 3 ημερών μπορεί να προκαλέσει υποτροπή των συμπτωμάτων.
27/3/2012, Φέσκου Κική, φαρμακοποιός