Η κατάθλιψη είναι μία συναισθηματική διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από αλλαγές στη διάθεση. Διαφέρει από τη σχιζοφρένεια η οποία προκαλεί διαταραχές στη σκέψη. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι έντονα συναισθήματα λύπης, απόγνωσης, απελπισίας, καθώς και ανικανότητα του ατόμου που πάσχει, να νιώσει ευχαρίστηση μέσα από τις συνήθεις δραστηριότητες.
Αίτια της κατάθλιψης
Μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες αυτόνομους ή και συνεργικούς.
Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες
Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, μία επαγγελματική αποτυχία, μία ερωτική απόρριψη, η ανημποριά, η μοναξιά, οι επίμονες διαφωνίες, οι οικονομικές δυσκολίες, πεσιμιστικές αντιλήψεις, θρησκοληψίες, έλλειψη αυτο-εκτίμησης και αυτοπεποίθησης, ο μελαγχολικός καιρός μπορεί να επιφέρουν κατάθλιψη.
Νευρολογικοί παράγοντες -Βιολογικοί παράγοντες
Ιατρικές Παθήσεις, διαιτολογικοί παράγοντες, ποιότητα ύπνου, εποχιακή διαταραχή, ορμονικές ανατροπές (επιλόχεια κατάθλιψη).
Μορφές Κατάθλιψης
Διπολική Διαταραχή -Μανιοκατάθλιψη
Μονοπολική Διαταραχή- Κλινική Κατάθλιψη
Άτυπη Κατάθλιψη (Σημαντική αύξηση βάρους και αύξηση της όρεξης για φαγητό, υπερυπνία, αίσθημα ότι τα χέρια ή τα πόδια κάποιου είναι πολύ βαριά, διαταραχή της συναισθηματικής διάθεσης)
Ψυχωτική Κατάθλιψη (Θυμός, αισθήματα απελπισίας, παραισθήσεις, αίσθηση απώλειας λογικής, σκέψεις, τάσεις και απόπειρες αυτοκτονίας)
Κυκλοθυμία
Δυσθυμία
Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή
Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή
Θεραπεία
Αντικαταθλιπτικά Φάρμακα
Διάφοροι τύποι φαρμάκων μπορούν να αλλάξουν τα επίπεδα ορισμένων νευροδιαβιβαστών και πιο συγκεκριμένα της σεροτονίνης και την νορεπινεφρίνης. Έρευνες έχουν δείξει ότι μπορεί να υπάρχει συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην κατάθλιψη και την νευρογένεση στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου, κέντρο που ελέγχει την διάθεση και την μνήμη. Απώλεια νευρώνων στον ιππόκαμπο συναντάται συχνά στην κατάθλιψη. Για αυτό η θεραπεία που γίνεται αυξάνει την σερoτονίνη στον εγκέφαλο με συνέπεια να αυξάνεται η νευρογένεση και έτσι να αυξηθεί σε μάζα ο ιππόκαμπος, ώστε να διορθωθεί η διάθεση και η μνήμη του ασθενούς.
Αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs)4,5 citalopram, escitalopram, fluoxetine, paroxetine, sertraline
Aναστολείς της μονοαμινοοξειδάσης (MAOIs)1 isocarboxazid, phenelzine, tranylcypromine. Oι αναστολείς της MAO έχουν μικρή χρησιμότητα. Θεωρούνται λιγότερο αποτελεσματικά, σε σύγκριση με τα τρικυκλικά, ενώ μπορούν να προκαλέσουν ανεπιθύμητες αλληλεπιδράσεις με τροφές και φάρμακα. Oι νεώτεροι όμως αναστολείς, (με την εκλεκτική και αναστρέψιμη αναστολή της μονο-αμινοξειδάσης (moclobemide)) θεωρούνται ασφαλείς και δεν παρουσιάζουν τις ανεπιθύμητες αλληλεπιδράσεις των κλασικών αναστολέων της MAO.
Tρικυκλικά1 amitriptyline, dothiepin
Tα νοραδρενεργικά και ειδικά σεροτονινεργικά mirtazapin
Ψυχοθεραπεία (Γνωσιακή - συμπεριφοριακή ψυχοθεραπεία)
Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT)
Επαναληπτικός Διακρανιακός Μαγνητικός Ερεθισμός 6,7(Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation, rTMS). Πρόκειται για νέα μέθοδο, η οποία έχει λάβει την έγκριση του Αμερικανικού Οργανισμού Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA). Ο επαναληπτικός διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός είναι μία θεραπευτική επιλογή, σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στη φαρμακευτική αγωγή, ή υπάρχουν αντενδείξεις στη λήψη φαρμάκων.
Κρύα Υδροθεραπεία
Aσκηση
Έρευνες της τελευταίας δεκαετίας δείχνουν ότι η συστηματική συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης και φυσικές δραστηριότητες, μειώνουν τα επίπεδα της κατά-θλιψης . Τα άτομα με κατάθλιψη τείνουν να κάνουν καθιστική ζωή και να μην ασχολούνται με σπορ και φυσικές δραστηριότητες. Έτσι, τίθεται το ερώτημα, αν είναι η κατάθλιψη που δημιουργεί τάσεις αδράνειας, ή αν η καθιστική ζωή επιτείνει το πρόβλημα της κατάθλιψης. Είναι πλέον παραδεκτό, ότι τα σπορ και οι φυσικές δραστηριότητες συνεισφέρουν στη σωματική και την ψυχική υγεία των ατόμων. Επιπλέον, τα άτομα που είναι κινητικά δραστήρια έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κατάθλιψη. Σε γενικές γραμμές, η συμμετοχή σε σπορ και προγράμματα άσκησης ανεβάζει τη διάθεση και οδηγεί στη μείωση των επιπέδων της κατάθλιψης.
Η άσκηση αλλάζει τη διάθεση, ρυθμίζοντας το άγχος. Η βελτίωση της αυτοεκτίμησης και της εικόνας του σώματος, αυξάνει την αυτοπεποίθηση του ατόμου. Η άσκηση, αλλάζει ή ρυθμίζει καλύτερα μια σειρά φυσιολογικών μηχανισμών στα άτομα με κατάθλιψη, όπως είναι η έκκριση των ενδορφινών, οι αυξομειώσεις στη θερμοκρασία του σώματος, κτλ. Για μια πιο συστηματική υποστήριξη των ατόμων με κατάθλιψη, υπάρχει ανάγκη συνδυασμού της άσκησης με άλλες μορφές θεραπείας, όπως είναι οι ομάδες συζήτησης, οι ομάδες αυτοβοήθειας ή άλλες γνωστικές θεραπείες.
Ποικίλα ψυχολογικά προβλήματα, όπως αυτά που σχετίζονται με την κατάθλιψη χρειάζονται απλά, μια εσωτερική ενεργοποίηση από τα άτομα, για να μετριασθούν. Η άσκηση και η συμμετοχή σε φυσικές δραστηριότητες προσφέρουν αυτή την ενεργοποίηση. Η δυσκολία βέβαια για τα άτομα με κατάθλιψη, είναι να πεισθούν για την αξία της άσκησης.
Διατροφή
Έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει σχέση του τρόπου διατροφής με την κατάθλιψη. Οι καταθλιπτικοί έχουν έλλειψη από πολλών ειδών βιταμίνες (λόγω πολλών στρεσογόνων ορμονών που τις καταστρέφουν). Έρευνες έχουν δείξει ότι πολλές ορμόνες παίζουν αρκετό ρόλο στην κατάθλιψη όπου μερικές φορές είναι κάτω από το κανονικό όπως, η DHEA (Dehydroepiandrosterone), Μελατονίνη , Προγεστερόνη, η χαμηλή ενδογενής τεστοστερόνη (κυρίως στους άνδρες), η τριϊωδοθυρονίνη (Τ3).
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ-ΣΚΕΨΕΙΣ
Οι μέρες που ζούμε –κατά κοινή ομολογία- είναι πολύ δύσκολες. Η καθημερινότητά μας γίνεται διαρκώς και πιο σκληρή. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε την προσπάθειά μας, για την επιβίωση την δική μας αρχικά και των δικών μας ανθρώπων κατ΄ επέκταση.
Αυτό που πρέπει να κάνουμε κατά την γνώμη μου είναι να πάψουμε να διογκώνουμε τα προβλήματά μας. Όλοι έχουμε τις δυσκολίες μας και τα θέματά μας. Με υπομονή και σύνεση βρίσκονται και λύσεις και διέξοδοι. Καλό θα ήταν να γινόμαστε υπερβολικοί στις μικροχαρές της ζωής, που είναι απλώς ΣΤΙΓΜΕΣ.
ΠΟΛΥΞΕΝΗ ΣΑΜΠΛΗ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ
22/6/2015
Βιβλιογραφία
1 Harvey, R. , Champe, P. (Athens 1995). Φαρμακολογία σελ.119-126.
2 American Psychiatric Association (2000), Diagnostic and statistical manual of mental disorders, Fourth Edition, Text Revision: DSM-IV-TR, Washington, DC: American Psychiatric Publishing, Inc., σελ. 943.
3 Valenstein, Elliot S. (2000). Blaming the brain : the truth about drugs and mental health. New York: Free Press. ISBN 978-0743237871.
4 Breggin, P. (2003/2004). Suicidality, violence and mania caused by selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs): A review and analysis. International Journal of Risk & Safety in Medicine, 16, 31–49.. http://www.breggin.com/31-49.
5 Lacasse, Jeffrey R. (1 January 2005). «Serotonin and Depression: A Disconnect between the Advertisements and the Scientific Literature». PLoS Medicine 2 (12): e392. doi:10.1371/journal.pmed.0020392.
6 Aleman, Andre (26 August 2013). «Use of Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation for Treatment in Psychiatry». Clin Psychopharmacol Neurosci 11 (2): 53-59. doi:10.9758/cpn.2013.11.2.53.
7 Δευτεραίος, Σπύρος. «Θεραπεία της Κατάθλιψης με Επαναληπτικό Διακρανιακό Μαγνητικό Ερεθισμό: όταν τα Αντικαταθλιπτικά Φάρμακα δε Φτάνουν».
8 Shevchuk, Nikolai A. (1 January 2008). «Adapted cold shower as a potential treatment for depression». Medical Hypotheses 70 (5): 995–1001.doi:10.1016/j.mehy.2007.04.052.
9 Dunn, Andrea L. (1 January 2005). «Exercise treatment for depression».American Journal of Preventive Medicine 28 (1): 1–8.doi:10.1016/j.amepre.2004.09.003.
10 Salmon, Peter (1 February 2001). «Effects of physical exercise on anxiety, depression, and sensitivity to stress». Clinical Psychology Review 21 (1): 33–61.doi:10.1016/S0272-7358(99)00032-X.
11 Koenig, Linda J. (1 February 1995). «Body image and dieting failure in college men and women: Examining links between depression and eating problems». Sex Roles 32 (3-4): 225–249. doi:10.1007/BF01544790.
12 Landers D., & Arent, S. (2007). Physical activity and mental health. In G. Tenenbaum, & R. Eclund (Eds.), Handbook of sport psychology (pp. 469-491). New Jersey. John Wiley & Sons, Inc.